■ کاخ موزه فرش تبریز بخش معماری

 

دست آفریده های پرنقش و نگار ایرانی ره آورد زندگی پر تلاش زنان و مردانی است که با شوریدگی نگاره ها و گرمی رنگ دلهای پاک این هنر آفرینان ممذوج شده است.

در این دست بافته ها راه و رسم کهن و سنت دورنمایه هر نقش پردازی است که جهانی برای آفرینش دارد. این دست آفریده های خواب دار گره خورده که قالی ایران نام دارد، آئینه تمام نمایی از هنر و تمدن ایرانی و اسلامی است.

 

 

 

قدیمی ترین فرش شناخته شده در جهان قالی 2500 ساله پازیریک است که در 1949 م ، در جنوب سیبری کشف شد و آن را بافت ایران در دوره هخامنشی دانسته اند. آشکار است که قالی بافی در ایران در دوره هخامنشی وجود داشته و در قرن پنجم پیش از میلاد، دوره ای طولانی از تکامل را پشت سر گذاشته است.

 

 

فرش تبریز عمری به درازای تاریخ، هنر و فرهنگ ایرانی دارد و شناخت جهانیان از قالی تبریز و ستودن آن ناشی از تلاش و شوریدگی مردمانی است که ذوق هنری را با جاذبه های پررمز و راز هنر ملی درآمیختند.


فرش ایرانی دارای دوره های متفاوتی است که بارزترین آن از عهد هخامنشی (فرش پازیریک) شروع شده و در دوره صفویه 907-1135 ه. ق به اوج خود رسیده است. در این دوره اوج شکوه و اعجاب هنر قالی بافی ایران آغاز می شود. اکثر قالبهای نفیس در موزه های جهان که از استادی ایرانیان در نقش، رنگ و بافت نشان دارد ثمره تلاش بافندگان و طراحان قالی ایران در این دوره است.

فرش تبریز پیوسته به عنوان یکی از اصیل ترین هنرها مورد توجه بوده و طیف وسیعی از طرح ها و نقوش زیبا را در برداشته است. در میان قالی ها با طرح های گوناگونی که در آن ها به کار گرفته شده ، قالی های تصویری جایگاه ویژه ای دارند. بافت این قالی ها اواخر سده نهم هجری مجدداً آغاز شد و تا به امروز ادامه یافته است.

 

 

در زمان شاه اسماعیل و شاه طهماسب آذربایجان و تبریز بزرگترین مرکز قالیبافی ایران بود. بازرگانان تبریز از اواسط دوره قاجاریه ببعد کوشش چشمگیری در رونق صادرات فرش داشته اند که در تاریخ فرش ایران فراموش نشدنی است. نقشه های رایج در این شهر انواع طرحهای شاه عباسی، ماهی درهم، درختی، گلدانی، اسلیمی، لچک ترنج افشان شکارگاه، شیخ صفی، قوبا و گل فرنگ است.



چشم انداز های فرش دست بافت تبریزی از جنبه های گوناگون فرهنگی، هنری، اقتصادی با فرهنگ مردمان این بوم گره خورده است. از این رو ایجاد گنجینه ای فعال جهت نمایش فرشهای منحصربفرد آذربایجان و خصوصاً تبریز جهت معرفی انواع شیوه ها و طرح های فرش منطقه در طی قرون گذشته بسیار ضروری می نماید.

 

 

(نمونه ای از تابلو فرشهای تبریز)

با توجه به شان فرهنگی والایی که مسجد کبود و موزه آذربایجان دارد احداث موزه فرش در اراضی اطراف این بنای گرانقدر صورت می گیرد.

 

 

 

ساختمان موزه فرش تبریز معماری شکیل و چشم گیری خواهد داشت که آذین های نمای بیرونی آن شبیه به دار قالی است . سطح نمایشی موزه مساحتی برابر 3400 مترمربع را در بر می گیرد که شامل چهار طبقه تالارخواهد بود و برای نمایش انواع قالی های دست بافت و گلیم مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
۱.تالار طبقه هم کف به نمایشگاه و فروشگاه دایمی-
۲.تالار طبقه اول به موزه فرشهای دست باف عصر معاصر
۳.طبقه دوم به نمایشگاه تابلو فرشهای زیبا و بی مانند تبریز و سردرود
۴.طبقه سوم به موزه فرشهای با عمر بالای ۱۰۰ سال و تالار همایش مجموعه




در موزه فرش انواع گلیم ها و فرش های دست بافت ، با توجه به مرغوبیت و قدمت آن ها و با در نظر گرفتن ویژگی های قالی ایران از لحاظ رنگ آمیزی ، طرح ، نقش ، بافت و تنوع مناطق قالی بافی حفظ و نگه داری خواهد شد.


هم چنین برای استفاده از بازدیدکنندگان موزه ، فیلم ها و اسلایدهایی در زمینه قالی بافی و گلیم و هنرهای دستی ایران در سالن نمایش موزه به نمایش در خواهد آمد.


این موزه در بافت سنتی کلانشهر تبریز و در خیابان خاقانی و در جوار مسجد کبود در خال احداث است



شایان ذکر است با گذشت ۶ ماه از کلنگ زنی پروژه عملیات خاک برداری پروژه به اتمام رسیده و پی ریزی و فونداسیون طرح در حال اجراست.

 

 

 

 

پیش بینی میشود تا پایان سال ۹۱ این موزه تکمیل شده و تعداد موزه های تبریز به رقم ۲۰ موزه برسد که از لحاظ تعداد موزه تبریز اولین شهر خواهد شد و با داشتن ۲۰ موزه به عناوین مختلف بیشترین تعداد موزه را خواهد داشت.